1-KÜTAHYA’ NIN KONUMU VE KOMŞULARI:
Kütahya ve çevresi, Ege Bölgesinin (İç Batı Anadolu) bölümünde yer alır. Ege Bölgesinin bu bölümü, İç Anadolu Bölgesiyle asıl Ege Bölgesi arasında bir eşik durumundadır. Eşiğin bariz karakteri ortalama yüksekliği 1200 metre civarındaki yaylalardan ibaret oluşudur. Bu sebepden coğrafya diliyle “Kütahya Yaylaları” diye anılır.
Kütahya, kuzeyinde Bursa, kuzey doğusunda Bilecik, doğusunda Eskişehir ve Afyon, güneyinde Uşak, batısında Manisa ve Balıkesir illerimizle çevrilidir.
38° 70’ ve 39° 80’ kuzey enlemleri ile 29° 00’ ve 30° 30’ doğu boylamları arasında yeralan Kütahya İli 11 875 km2 lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının % 1.5 ’nu kaplamaktadır.
2-KÜTAHYA’ NIN YÜZEY ŞEKİLLERİ:
Kütahya, dağların ve platoların ağırlıkta olduğu bir topoğrafik yapıya sahiptir. Topraklarının % 57,5 ini dağlar, % 11 ini ovalar, % 31,5 ini de platolar oluşturmaktadır.
3-KÜTAHYA’ NIN DAĞLARI:
Kütahya’ da bulunan başlıca dağlarımız şunlardır:
– İl merkezinin hemen güneyinde bulunan Yellice Dağı (1764 mt) ve Gümüş Dağı (1901 mt)
– İlin kuzeyinde bulunan Yeşil Dağ (1533 mt)
– İlin batısında bulunan Eğrigöz Dağı (2181 mt)
– İlin doğusunda bulunan Türkmen Dağı (1829 mt)
– Murat Dağı (2312 mt)
– Şaphane Dağları (2121 mt) ve Simav Dağı (1800 mt)
4-KÜTAHYA’ NIN OVALARI:
İlin önemli ovaları Kütahya, Köprüören, Tavşanlı, Altıntaş, Aslanapa, Gediz, Simav ve Örencik ovalarıdır.
Kütahya ovası deniz seviyesinden ortalama 930 metre yüksekliktedir. kuzeybatı-güneydoğu ucu arasındaki mesafe 25 km. ‘dir. En geniş yeri 5,5 km en dar yeri 1 km ‘dir. 93 km2 ‘lik bir alanı kaplıyan ova, eski ve yeni alüvyonlardan oluşur. Ovanın suları Porsuk Çayı ve kolları tarafından Karadenize akıtılır.
Kütahya ovası, batısındaki Yoncalı çukurluğunda hafif tepelik bir eşik ile ayrılır. Yoncalı çukurluğunun orta kısmında kuzey-güney yönünde uzanan kırık hattı boyunca yer yer sıcak çamur ve sıvak su kaynakları mevcuttur.
Köprüören ovası, Kütahya ovasının kuzeybatısındadır. Uzunluğu 6 km, genişliği 4 km ‘dir. Rakımı 1000 metre olan ovayı felent çayı sulamaktadır.
Tavşanlı ovası, diğer ovalardan daha alçaktır. Deniz seviyesinden yüksekliği 840 metredir. Akarsu ağının sıklığı, Tavşanlı ovasını doğu kesminde fazla girintili çıkıntılı olmasına sebep olmuştur.
Örencik ovası, ilin kabaca orta kesimindeki bir çöküntü alanına yayılan bu ova, Aslanapa ovasından bir eşikle ayrılır. Bu ovadan Koca Su çayı kaynaklanır.
Simav ovası, ilin güneybatısında yer alır. Ovanın taban yüksekliği 800 metredir. İl sınırlarında da devam eden ovanın uzunluğu 15,5 km, genişliği 9 km dir.
5-KÜTAHYA’ NIN AKARSU VE GÖLLERİ:
Kütahya topraklarının büyük bölümünün dağlık alanlardan oluşması, Ege, Marmara ve Karadenize dökülen bazı akarsuların doğduğu yer olma özelliğini kazandırmıştır. İl topraklarının çoğunluğu susurluk havzasında bulunmaktadır. Diğer kesimlerde ise Sakarya ve Gediz havzalarına girer.
Kirmasti, Koca su (Adırnaz), Kocaçay ve Simavın suları Marmara Denizine, Felent ve Porsuk çayının suları Sakarya nehri vasıtasıyla Karadenize, Gediz çayı ise Ege Denizine dökülür.
Porsuk çayı Murat Dağının kuzey doğusundan doğar. İl topraklarındaki en uzun nehirdir.
Gediz çayı Batı Anadolu’ nun ikinci önemli suyudur. Murat ve Eğrigöz dağlarının eteklerinden doğar.
Koca su Gediz ilçesinin doğusundan, Murat dağının kuzeyindeki bölgeden kaynaklanır. Tavşanlı’ da il topraklarını terk eder.
Koca çay, Simav ‘ın kuzeyinden doğar, Emet çayına katılır.
Akarsuların debileri yüksek debilere erişmez. Porsuk 8,1 m3/sn ve Koca su ise 6,5 m3/sn dir. Bunun yanı sıra akarsularda rejim düzensizliği dikkat çekicidir.
Akarsuların beslenmesinde yeraltı suları da rol oynar.
Kütahya’ da bulunan tek doğal göl Simav gölüdür. Simav’ ın kuzeybatısında 5 km2 lik bir alana sahip olan gölün bir bölümü sazlık ve bataklıktır. Bunun dışında yapay oluşturulmuş baraj gölleri vardır. Bunlar:
a) Porsuk Baraj Gölü: Sulama ve taşkın önleme amaçları için Porsuk çayı üzerine kurulmuştur. Bir bölümü Eskişehir il sınırları içinde yer alır. Yüksekliği 49,70 metre ve su depolama hacmi 525 milyon m3 dür.
b) Enne Baraj Gölü: Porsuk çayının bir kolu olan Felent çayı üzerine kurulan Enne barajından içme suyu olarak yararlanılmaktadır. Temelden yüksekliği 24,50 metre ve su depolama hacmi 7 milyon m3 dür.
c) Kayaboğazı Baraj Gölü: İçme ve sulama amaçlı kullanılmaktadır.
d) Söğüt Barajı Gölü: İçme ve sulama amaçlı kullanılmaktadır.
e) Çavdarhisar Baraj Gölü: İçme ve sulama amaçlı kullanılmaktadır. Bunların dışında Pazarlar, Çalköy, Belkavak, Sofular, Karagür, Çerte ve Kuruçayda birer gölet mevcuttur. Kızık ve Altıntaş’ da baraj yapımları devam etmektedir.
6-KÜTAHYA’ NIN BİTKİ ÖRTÜSÜ:
Bitki örtüsü bakımından Kütahya ve çevresi Akdeniz, Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinin bitki örtüsü özlliklerinden üçünü birden üzerinde taşır.
İlde ormanlar yaygındır. Ormanlarda görülen ağaç türleri daha çok karaçam, meşe ve ardıçtır.
Ormanlar özellikle platolarda görülür. Bu platolarda iklim şartlarına en iyi uyum sağlayan ağaç türü olan karaçam il ormanlarında yaygın bir şekilde görülür. Karaçam ormanlarının en iyi geliştiği yerler Yellice dağı ile Gümüş dağı eteklerinde yer alan platolardır.
Karaçam ormanları bu dağlık kütleleri çevreleyen plotalarda kesintisiz yayılır ve doğudaki yüksek plotaları kaplayan ormanlarla birleşir. Karaçam ormanları arasında bazı platolarda yer yer meşe türleri karışsa da özellikle Gümüş dağının doğu eteklerindeki yüksek platolarda karaçam saf bitki örtüsü olarak görülür.
Ormanların alt kesimlerini kaplayan ağaç türü ise ardıç ve daha aşağı kesimlerde meşedir. Toprak örtüsünün zayıfladığı yerlerde meşenin yerini ardıç çalılıkları alır. Saçlı meşe, mazı meşesi, Lübnan meşesi görülen türlerdir.
Kütahya’ nın ikliminde görülen çeşitliliği, iklimine bağlı olarak bitki örtüsünde de görmek mümkündür. Bitki örtüsünü dört bölümde inceleyebiliriz.
a) Yarı nemli ormanlar sahası: Yellice, Gümüş, Türkmen dağı kuzey yamaçları ve bilhassa vadi içlerinin bitki örtüsüdür. Ancak Yellice dağının kuzey yamaçları ile 1500 metre üzerinde kalan kesimlerinde bu ormanlar şehre yakın olduğu için büyük ölçüde tahrip edilmiştir.
b) Kuru orman sahası: Kuru ormanlar Kütahya ve çevresindeki bitki örtüsünün esasını teşkil ederler. Dağların 1500-1600 metreden yüksek yerlerinin haricinde bölgenin hemen tamamında yaygındırlar. Kuru ormanların hakim ağaç türleri karaçam, meşe ve ardıç türleridir.
c) Kuru ormanlar sahasının sınırlı kesimlerinde kendini gösteren kızılçam toplulukları ile bazı bitki türleri Kütahya ve çevresinin bitki örtüsünün ayrı bir özelliğini teşkil eder.
d) Köprüören ve Kütahya ovaları ile Yeşildağ kütlesi güneyindeki tepelik saha arasında kalan yaylalar bugün bitki örtüsünden mahrum step görünümündedir. Bunun nedeni çevrede köylerin sık olması ve toprakların kahverengiliğindendir.
7-KÜTAHYA’ NIN TEKTONİK YAPISI:
Simav ve Emet çevresi ile Merkez ilçenin güneybatısında sık sık depremlere neden olan tektonik çukurlar ve kırık dizisi içinde, diğer kesimler ise ikinci ve üçüncü derecede deprem bölgeleri içinde yer alır.
8-KÜTAHYA’ NIN İKLİMİ:
Kütahya’ nın iklimi Ege, Marmara ve İç Anadolu arasında “geçiş iklimi” özelliğini gösterir. İkliminde her üç iklim tipinin özelliklerini görmek mümkündür. Sıcaklık şartları daha çok İç Anadolunun karasal iklim şartlarını andırmakta ise de sep ikliminin dışında kalır. Kurak iklim ile nemli iklim arasındaki “geçiş iklimi” tipine girer.
Kütahya’ da ortalama sıcaklık ölçümleri aylara göre değişir. Yıllık ortalaması 10,6 oC ‘dir. Yüksekliği 1000 metrenin altında olan ovalar Kütahya ‘nın en ılıman yerleridir. Buralardan yaylalara ve dağlık kesime doğru girdikçe sıcaklık yavaş ve düzenli bir biçimde azalma gösterir.
9-KÜTAHYA’ NIN YAĞIŞ DURUMU:
Kütahya’ da yıllık ortalama yağış miktarı 568 mm’ yi bulur. Ancak bu değer bazı yerlerde azalırken bazı yerlerde ortalamanın üzerine çıkar. İlin genelinde yağışlar 400 ile 1100 mm arasında değişir. Farklılığın en önemli nedeni yükseklik farklarıdır.
En çok yağış alan yerler Gümüş, Yellice, Yeşil ve Türkmen dağlarıdır.
Alçak yaylalar ile ovalık alanlar ilin az yağış alan kesimleridir. Bunların yağış ortalaması 400-600 mm arasında değişir.
En yağışlı ay Aralık, en kurak ay Ağustos’ dur. Eylül ile birlikte yağışlar artmaya başlar ve en yüksek seviyeye Aralık ve Ocak ayında erişir. Yağışların % 38,8 kış mevsiminde, % 29,4 ilk baharda, % 19,3 sonbaharda, % 12,5 yaz aylarında görülür.
Kütahya’ nın rakımının yüksek oluşu ve kış sıcaklık değerlerinin düşük oluşu kar yağışlarını olağan getirmektedir. İlimizde 19 gün kar yağışlı geçer. Kar yağışı en çok Ocak, Şubat ve Mart aylarında görülür. İlin karla örtülü olduğu günler ortalaması 31 gündür.
10-KÜTAHYA’ NIN RÜZGARLARI:
Kütahya’ da hakim rüzgar yönü kuzeydir. Yıldız adı verilen kuzey rüzgarı her yıl ortalama 2944 kez görülür. Bunu karayel (kuzeybatı) izler. Daha sonra lodos (güneybatı) rüzgarı görülür. Ortalama rüzgar hızı 1,7 m/sn’ dir. Ölçülen en yüksek rüzgar hızı 27,6 m/sn ile karayele aittir.
Simav Haberleri 